ఇరాన్ మరియు ఇజ్రాయిల్ మధ్య గొడవ ఎందుకు ?

ఇజ్రాయెల్ యూదు దేశం. ఇరాన్ ముస్లిం దేశం . పాలస్తీనాపై ఇజ్రాయెల్ ఆధిపత్యాన్ని ముస్లిం దేశాలు ఎదురిస్తూ అన్ని అరబ్ ముస్లిం దేశాలు ఇజ్రాయెల్ ను శత్రువులా చూస్తాయి...

మధ్యప్రాచ్యం ఎప్పటిలాగే మళ్ళీ సంక్షోభ మేఘాలతో నిండిపోయింది. ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ మధ్య ఇటీవల చోటుచేసుకున్న ఘర్షణలు ప్రస్తుత అంతర్జాతీయ రాజకీయ వాతావరణాన్ని ఒక్కసారిగా మార్చేశాయి. రెండు దేశాల మధ్య గత కొంతకాలంగా నడుస్తున్న మాటల యుద్ధం ఈసారి తూటా పేలుళ్ల స్థాయికి చేరి, ప్రపంచం మొత్తం ఈ ఘటనలను ఉలిక్కిపడి చూసేలా చేసింది. ఇది కేవలం రెండు దేశాల మధ్య జరిగిన సంఘర్షణ మాత్రమే కాదు, ప్రపంచ శాంతిని తీవ్రంగా ప్రభావితం చేయగల ఒక సంక్లిష్ట, సున్నితమైన అంశం.

1979 విప్లవం తర్వాత విరోధాలే

ఇజ్రాయెల్ యూదు దేశం. ఇరాన్ ముస్లిం దేశం . పాలస్తీనాపై ఇజ్రాయెల్ ఆధిపత్యాన్ని ముస్లిం దేశాలు ఎదురిస్తూ అన్ని అరబ్ ముస్లిం దేశాలు ఇజ్రాయెల్ ను శత్రువులా చూస్తాయి. అనాదిగా ఇజ్రాయెల్ పై ఇరాన్ కు శత్రుత్వం ఉంది. షాను కాలం (1948 - 1979)లో ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్‌ను గుర్తించిన కొన్ని ముస్లిం దేశాలలో ఒకటి. షా పాలనలో ఇరు దేశాల మధ్య రహస్యంగా బలమైన సంబంధాలు, ముఖ్యంగా ఇంటెలిజెన్స్ భాగస్వామ్యం, ఆర్థిక సహకారం ఆయుధాల వ్యాపారం ఉండేవి. ఇజ్రాయెల్ ఇరాన్‌కు సైనిక సలహాదారులను మరియు సాంకేతిక సహాయాన్ని కూడా అందించింది.1979 ఇరాన్ విప్లవం సమయంలో అయతుల్లా రుహొల్లా ఖొమేనీ నేతృత్వంలోని ఇస్లామిక్ విప్లవం ఇరాన్ విదేశాంగ విధానాన్ని సమూలంగా మార్చివేసింది. కొత్త ఇస్లామిక్ ప్రభుత్వం ఇజ్రాయెల్‌ను "జియోనిస్ట్ పాలన"గా "ఆక్రమిత పాలస్తీనా"గా ప్రకటించి, ఇజ్రాయెల్‌తో అన్ని దౌత్య, వాణిజ్య, ఇతర సంబంధాలను తెంచుకుంది. పాలస్తీనియన్ల పట్ల మద్దతు ఇజ్రాయెల్ ఉనికి పట్ల వ్యతిరేకత ఇరాన్ విదేశాంగ విధానంలో ప్రధానాంశాలుగా మారాయి.

ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ సంబంధాలు గత నాలుగు దశాబ్దాలుగా విరోధాలతో నిండిపోయాయి. 1979లో ఇరాన్‌లో ఇస్లామిక్ విప్లవం తర్వాత ఈ రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు పూర్తిగా తెగిపోయాయి. అప్పటి నుంచి ఇరాన్ హమాస్, హిజ్బుల్లా వంటి ఉగ్రవాద సంస్థలకు మద్దతు ఇస్తూ, ఇజ్రాయెల్‌ను శత్రు దేశంగా ప్రకటిస్తూ వస్తోంది.

ఇరాన్ పై ఇజ్రాయెల్ దాడికి అసలు కారణం ఇదే..

ఇరాన్ అణు కార్యక్రమం తమ భద్రతకు తీవ్ర ముప్పుగా మారిందని, అణ్వాయుధాల తయారీని అడ్డుకోవడానికే తాము కఠిన చర్యలు తీసుకుంటున్నామని ఇజ్రాయెల్ రక్షణ శాఖ (IDF) ప్రకటించింది. ఇరాన్ అణు బాంబు తయారీకి చాలా దగ్గరగా ఉందని, ఇప్పటికే తొమ్మిది అణు బాంబులకు సరిపడా అత్యంత శుద్ధి చేసిన యురేనియం (HEU) నిల్వలను కూడబెట్టుకుందని IDF ఆరోపించింది. ఈ నిల్వల్లో మూడో వంతు గత మూడు నెలల్లోనే ఉత్పత్తి అయిందని పేర్కొంది. దౌత్య మార్గాలు విఫలమైనందున, తమ పౌరుల భద్రత కోసం ఈ చర్యలు తప్పవని ఇజ్రాయెల్ స్పష్టం చేసింది. అంతర్జాతీయ అణు ఇంధన సంస్థ (IAEA) నివేదికలు కూడా ఇరాన్ అణు కార్యక్రమం శాంతియుత ప్రయోజనాలకు విరుద్ధంగా సైనిక లక్ష్యాల వైపు సాగుతోందని ఇజ్రాయెల్ గుర్తు చేసింది. ఇరాన్ అణు కార్యక్రమంతో సంబంధం ఉన్న సైనిక స్థావరాలు, కీలక మౌలిక సదుపాయాలపైనే తమ సైనిక చర్య కేంద్రీకృతమైందని ఇజ్రాయెల్ అధికారులు తెలిపారు. ఇరాన్ ప్రజలు తమ లక్ష్యం కాదని, పౌరులకు ఎలాంటి హాని జరగకుండా అన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకుంటున్నామని వివరించారు. ఇరాన్ పాలన యొక్క అణు ఆశయాలను దెబ్బతీయడమే తమ ఉద్దేశ్యమని ఇజ్రాయెల్ పునరుద్ఘాటించింది.

శాంతియుత ప్రయోజనాలకే మా కార్యక్రమం: ఇరాన్

ఇజ్రాయెల్ ఆరోపణలను ఇరాన్ తీవ్రంగా ఖండించింది. తమ అణు కార్యక్రమం కేవలం విద్యుత్ ఉత్పత్తి వంటి శాంతియుత ప్రయోజనాల కోసమేనని ఇరాన్ విదేశాంగ శాఖ స్పష్టం చేసింది. ఇరాన్ చురుకుగా అణ్వాయుధాలను అభివృద్ధి చేయడం లేదని గతంలో అమెరికా నిఘా వర్గాలు కూడా అంచనా వేశాయని ఇరాన్ గుర్తు చేసింది. నటాంజ్, ఫోర్డోలలోని తమ ప్రధాన అణు శుద్ధి కర్మాగారాలు వైమానిక దాడుల నుండి రక్షణ పొందేలా భూగర్భంలో, పర్వతాల్లో నిర్మించబడ్డాయని తెలిపింది. ఇజ్రాయెల్ దురాక్రమణకు తగిన ప్రతీకారం ఉంటుందని ఇరాన్ హెచ్చరించింది.

అంతర్జాతీయ ఆందోళనలు.. రంగంలోకి అమెరికా

ఇప్పటికే ఇరాన్ అణుకార్యక్రమాలు రద్దు చేయాలని.. తమతో అణు ఒప్పందం చేసుకోవాలని ట్రంప్ ఇరాన్ కు పిలుపునిచ్చారు. లేకపోతే తీవ్రమైన ఆంక్షలు ఉంటాయని.. పరిస్థితులు తీవ్రంగా ఉంటాయని హెచ్చరించారు కూడా. అయినా ఇరాన్ దీనిపై స్పందించలేదు. తాజాగా ఇజ్రాయెల్ దాడుల నేపథ్యంలో ఒమన్‌లో అమెరికా మధ్యవర్తిత్వంతో ఇరాన్ ప్రతినిధులతో జరగాల్సిన పరోక్ష చర్చల భవిష్యత్తు ప్రశ్నార్థకంగా మారింది. ఇప్పటికే పలుమార్లు వాయిదా పడుతున్న ఈ చర్చలు, తాజా పరిణామాలతో మరింత సంక్లిష్టంగా మారే అవకాశం ఉంది. ఈ దాడులు పశ్చిమాసియాలో ఉద్రిక్తతలను మరింత పెంచుతాయని, విస్తృత స్థాయి యుద్ధానికి దారితీసే ప్రమాదం ఉందని అంతర్జాతీయ పరిశీలకులు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఐక్యరాజ్యసమితి, పలు ప్రపంచ దేశాలు ఇరుపక్షాలు సంయమనం పాటించాలని విజ్ఞప్తి చేశాయి.

ఘర్షణకు నాంది: ఇజ్రాయెల్ భారీ దాడులు

ఈ నెల 13వ తేదీ తెల్లవారుజామున ఇజ్రాయెల్ తన చిరకాల ప్రత్యర్థి అయిన ఇరాన్‌పై భారీ వైమానిక దాడులు జరిపింది. 200కుపైగా యుద్ధ విమానాలతో 100కు పైగా టార్గెట్లపై దాడులు చేయడం ప్రపంచానికి పెద్ద షాక్‌ని ఇచ్చింది. ముఖ్యంగా నటాంజ్ అణు ప్రాసెసింగ్ సెంటర్, బాలిస్టిక్ క్షిపణి ప్లాంట్లను ధ్వంసం చేసినట్టు ఇజ్రాయెల్ ప్రకటించింది. ఇది ఇరాన్ అణు కార్యక్రమాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకున్న దాడిగా స్పష్టమవుతోంది. ఈ దాడులు ఇజ్రాయెల్ యొక్క దీర్ఘకాల భద్రతా ఆందోళనలను ప్రతిబింబిస్తాయి. ఇరాన్ అణు సామర్థ్యాన్ని పొందకుండా నిరోధించడమే తమ లక్ష్యమని ఇజ్రాయెల్ ఎప్పటి నుంచో చెబుతోంది.

ప్రతీకారంతో అట్టుడికిన ఇరాన్: క్షిపణి దాడులు

ఇజ్రాయెల్ దాడుల అనంతరం, ప్రతీకారంతో ఇరాన్ అదే రోజు రాత్రి తర్వాతి రోజు శనివారం క్షిపణి దాడులు నిర్వహించింది. టెహ్రాన్‌లో భారీ పేలుళ్లు జరిగినట్టు స్థానిక మీడియా వెల్లడించగా, టెల్ అవీవ్, జెరూసలేం నగరాల్లో కూడా ఆందోళన చెలరేగింది. కొన్ని క్షిపణులను పట్టుకోవడంలో ఇజ్రాయెల్ ఐరన్ డోమ్, డేవిడ్స్ స్లింగ్ వంటి గగనతల రక్షణ వ్యవస్థలు విజయవంతమైనప్పటికీ, కొన్ని దాటి వెళ్లడంతో ఒకరు మృతి చెందారు. ఇజ్రాయెల్ దాడుల్లో 78 మంది ఇరానీయులు మృతిచెందగా, 320 మందికిపైగా గాయపడ్డారని సమాచారం. మరణించిన వారిలో కీలక శాస్త్రవేత్తలు, సైనికాధికారులు ఉండటం ఇరాన్‌కు పెద్ద దెబ్బ.

రాజకీయ ప్రకటనలు - హెచ్చరికల హోరు: పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తత

ఈ ఘర్షణ రెండు దేశాల నాయకుల నుండి తీవ్రమైన ప్రకటనలకు దారితీసింది. ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు "ఇంకా పెద్ద దాడులకు సిద్ధంగా ఉన్నాము" అంటూ హెచ్చరించారు. దీనికి ప్రతిగా అయతొల్లా ఖమేనీ "ఈ దాడులకు భారీ ప్రతీకారం తప్పదు" అన్నారు. ఇరాన్ అధికార ప్రతినిధులు ఇజ్రాయెల్‌లో ఏ ప్రాంతమూ ఇక సురక్షితం కాదని ఘోర హెచ్చరికలు జారీ చేశారు. ఈ ప్రకటనలు ఇది తాత్కాలిక ఘర్షణ కాదని, దీర్ఘకాలిక సైనిక సంక్షోభం అన్న సంకేతాలు ఇస్తున్నాయి. ఇరువైపులా ఉద్రిక్తతలు ఎంతగా పెరిగాయనేది ఈ ప్రకటనలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి.

అమెరికా, ఇతర శక్తుల పాత్ర: సంక్లిష్ట సమీకరణాలు

ఈ దాడుల్లో అమెరికా తన కూటమిదారుడైన ఇజ్రాయెల్‌కు క్షిపణి దాడులను అడ్డుకోవడంలో సాంకేతిక సహాయమందించినా, ప్రత్యక్షంగా దాడుల్లో పాల్గోలేదని అమెరికా రక్షణ శాఖ స్పష్టం చేసింది. అయితే ఈ ఘటనల నేపథ్యంలో అమెరికా-ఇరాన్ మధ్య నడుస్తున్న అణు చర్చలు రద్దయ్యే ప్రమాదం ఉంది. దీనిపై మాజీ అధ్యక్షుడు ట్రంప్ విమర్శలు చేయడం గమనార్హం. ఇది మధ్యప్రాచ్య రాజకీయాలపై అమెరికా వైఖరి ఎంత సంక్లిష్టంగా ఉందో తెలియజేస్తుంది. ప్రాంతీయ స్థిరత్వం కోసం ఒకవైపు ప్రయత్నిస్తూనే, మరోవైపు తన మిత్రదేశాల భద్రతకు కట్టుబడి ఉండటం అమెరికాకు పెద్ద సవాలు.

ప్రాంతీయ అస్థిరత భయం: విస్తరిస్తున్న ప్రభావం

ఈ ఘర్షణ ప్రభావం కేవలం ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్‌లకు మాత్రమే పరిమితం కాదు. హమాస్, హిజ్బుల్లా వంటి ఇరాన్ మిత్రగణాలు ఇప్పటికిప్పుడు నిశ్శబ్దంగా ఉన్నా, ఇవి ఎప్పుడు రంగంలోకి దిగుతాయో అనే భయం ఉందని నిపుణులు చెబుతున్నారు. ఇప్పటికే ఈ సంఘర్షణ యెమెన్ హౌతీలు, సిరియా మిలీషియాలు, ఇరాక్ షియా మిలీషియాల దృష్టిని ఆకర్షిస్తోంది. ఇరాన్ వీరికి సైనిక, ఆర్థిక సహాయం అందిస్తుంది కాబట్టి, ఈ గ్రూపులు రంగంలోకి దిగితే ఈ ఘర్షణ ప్రాంతీయ యుద్ధంగా మారే ప్రమాదం ఉంది. ఇది మధ్యప్రాచ్యంలో ఇప్పటికే ఉన్న సున్నితమైన రాజకీయ పరిస్థితులను మరింత అస్థిరం చేస్తుంది.

అంతర్జాతీయ స్పందన: శాంతి పిలుపులు

జర్మనీ, ఫ్రాన్స్, యూకే, చైనా, రష్యా లాంటి దేశాలు రెండు పక్షాలను సంయమనం పాటించమని కోరాయి. చైనా తేలికగా ఇజ్రాయెల్ చర్యలను ఖండించగా, రష్యా స్పందన మిశ్రమంగా ఉంది. ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలి అత్యవసర సమావేశం ఏర్పాటు చేయాలనే డిమాండ్ పెరుగుతోంది. ప్రపంచ దేశాలు ఈ ఘర్షణను ఆందోళనగా చూస్తున్నాయి, ఎందుకంటే ఇది ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ, ఇంధన ధరలు, అంతర్జాతీయ వాణిజ్యంపై గణనీయమైన ప్రభావం చూపుతుంది. ప్రపంచ శాంతిని కాపాడటానికి అంతర్జాతీయ సమాజం క్రియాశీల పాత్ర పోషించాల్సిన అవసరం ఉంది.

దీర్ఘకాలిక ప్రభావాలు - శాంతి దూరమేనా?

నిపుణుల అంచనాల ప్రకారం ఈ దాడులు ఇరాన్ అణు కార్యక్రమాన్ని తాత్కాలికంగా మందగింపజేసినా, దీర్ఘకాలంలో ఇరాన్ తన అణు దౌత్యాన్ని మరింత వేగంగా, రహస్యంగా అభివృద్ధి చేసే ప్రమాదం ఉంది. 1981లో ఇజ్రాయెల్ ఒసిరాక్ అణు రియాక్టర్‌పై దాడి చేసినప్పుడు ఇదే జరిగింది. అప్పటి నుంచి ఇరాక్ అణు కార్యక్రమం మరింత రహస్యంగా, వేగంగా సాగింది. ఇప్పుడు నటాంజ్, ఫోర్డో వంటి సదుపాయాలు రష్యా తయారీ S-300PMU2 గగనతల రక్షణ వ్యవస్థల వల్ల మరింత కఠినమైన లక్ష్యాలయ్యాయి. ఇది ఇజ్రాయెల్ భవిష్యత్ దాడులను మరింత కష్టతరం చేస్తుంది.

మూడవ ప్రపంచ యుద్ధమా?

ఈ ఘర్షణ ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ మధ్య ఒక పరిమిత కాల ఘర్షణగా నిలిచిపోతుందా? లేక ఇది మూడవ ప్రపంచ యుద్ధం నాంది అవుతుందా? ఈ ప్రశ్నే ప్రస్తుతం అంతర్జాతీయ రాజకీయాలలో వేడెక్కుతోంది. ఇరాన్ అణు కార్యక్రమాన్ని అడ్డుకునే పేరుతో ఇజ్రాయెల్ చేసిన ఈ దాడులు, ఈ ప్రాంతానికి భారీ ముప్పుగా మారే ప్రమాదం ఉంది. ఇరాన్ ప్రతీకార దాడులు, ప్రాంతీయ మిత్రదేశాల జోక్యం, అమెరికా వంటి ప్రపంచ శక్తుల జోక్యం వంటివి ఈ ఘర్షణను ఒక పెద్ద యుద్ధంగా మారుస్తాయా అన్న భయం పెరుగుతోంది.

ప్రపంచం మొత్తం గట్టిగా "శాంతి" అనే మాటను అర్థవంతం చేయడానికి ఎదురుచూస్తోంది. కానీ మధ్యప్రాచ్యంలో ఇప్పుడు తుపాను మేఘాలు వీదుతున్నాయి. ఈ ప్రాంతంలో శాంతిని నెలకొల్పడానికి, పెద్ద ఎత్తున సంఘర్షణను నివారించడానికి అంతర్జాతీయ సమాజం సమన్వయంతో, వ్యూహాత్మకంగా వ్యవహరించాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది. లేకపోతే, ఈ చిన్నపాటి ఘర్షణ ఒక పెద్ద విపత్తుకు దారి తీసే అవకాశం ఉంది.